ผักแว่น

ชนิด

ผักแว่น หรือ ผักแพว เป็นพืชจำพวกผักชนิดหนึ่ง มีหลายพันธุ์ หลายชื่อเรียก โดยแต่ละพื้นที่อาจเรียกแตกต่างกันไป เช่น ผักแว่น ผักแพว ผักอีแพว ผักอีแปว ผักแปวฝักยาว เป็นต้น โดยทั่วไปแล้วผักแว่นจะมีลำต้นเลื้อยไปตามดิน มีทั้งต้นที่มีขนและไม่มีขน ลำต้นมีความยาวได้ถึง 2 เมตร ใบมีลักษณะกลมหรือเป็นรูปไข่ มีทั้งขอบหยักและขอบเรียบ ดอกมีสีเหลืองหรือสีขาว ออกเป็นช่อบริเวณซอกใบ ผลมีลักษณะเป็นฝักกลมยาวเรียว ฝักอ่อนมีสีเขียวอ่อน เมื่อฝักแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลหรือสีดำ เมล็ดมีสีดำ เนื้อในเมล็ดมีสีขาวหรือสีครีม

ประโยชน์

ผักแว่นมีประโยชน์มากมาย ได้แก่

• ใช้เป็นอาหาร: ผักแว่นสามารถนำมาประกอบอาหารได้หลากหลายเมนู เช่น แกงเลียง แกงจืด แกงส้ม ผัดผัก แกงไตปลา เป็นต้น
• ใช้เป็นยาสมุนไพร: ผักแว่นมีสรรพคุณทางยาหลายอย่าง เช่น ช่วยลดความดันโลหิตสูง บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ แก้ท้องร่วง รักษาโรคกระเพาะอาหาร เป็นต้น
• นำส่วนของเมล็ดมาปลูกเป็นอาหารสัตว์เลี้ยง
• ผักแว่นสามารถใช้เป็นส่วนประกอบเครื่องประดับดอกไม้ได้
• สร้างแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัยให้สัตว์ป่า
• ลดการชะล้างพังทลายของหน้าดิน
• ช่วยดูดซับสารพิษในดิน

สรรพคุณ

ผักแว่นมีสรรพคุณทางยา ดังนี้

• ลดความดันโลหิตสูง
• บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ
• แก้ท้องร่วง
• รักษาโรคกระเพาะอาหาร
• แก้โรคหัวใจ
• แก้โรคริดสีดวงทวาร
• แก้ปวดแสบปวดร้อนในตา
• แก้โรคเบาหวาน
• แก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย
• แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย

วิธีใช้

• ลดความดันโลหิตสูง: นำเอารากผักแว่นมาต้มกับน้ำดื่มเป็นประจำ
• บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ: นำเอารากผักแว่นสดมาต้มกับน้ำ แล้วนำน้ำที่ได้มาดื่ม หรือ ผักแว่นนำมายำกินกับน้ำพริกจะช่วยบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ
• แก้ท้องร่วง: นำส่วนยอดของผักแว่นมาต้มกับน้ำ แล้วนำน้ำที่ได้มาดื่มเป็นประจำ
• รักษาโรคกระเพาะอาหาร: นำผักแว่นและเมล็ดแมงลักมาต้มกับน้ำ แล้วนำน้ำที่ได้มาดื่มเป็นประจำ
• แก้โรคหัวใจ: นำรากผักแว่นแห้งหรือสดมาต้มกับน้ำ แล้วนำน้ำที่ได้มาดื่มเป็นประจำ
• แก้โรคริดสีดวงทวาร: นำส่วนยอดของผักแว่นมาต้มกับน้ำแล้วนำน้ำที่ได้มาใช้ล้างทวารหนัก
• แก้ปวดแสบปวดร้อนในตา: นำใบผักแว่นสดมาตำให้ละเอียด แล้วนำมาพอกที่บริเวณดวงตา
• แก้โรคเบาหวาน: นำส่วนยอดของผักแว่นมาต้มกับน้ำ แล้วนำน้ำที่ได้มาดื่มเป็นประจำ
• แก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย: นำส่วนยอดของผักแว่นสดมาตำให้ละเอียด แล้วนำมาพอกบริเวณที่ถูกกัด
• แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย: นำส่วนยอดของผักแว่นสดหรือกิ่งแห้งมาต้มกับน้ำ แล้วนำน้ำที่ได้มานวดบริเวณที่รู้สึกปวดเมื่อย

วิธีการปลูกผักแว่น

การปลูกผักแอ่นสามารถปลูกและดูแลง่าย วิธีการปลูกที่นิยมคือ การเพาะเมล็ด เมล็ดพืชมีเปลือกแข็ง (Hard seed) จะต้องผ่านการพักตัวด้วยความหนาวเย็น (Cold stratification) ด้วยการผสมเมล็ดกับวัสดุชำชื้น ใส่ลงในถุงพลาสติก มัดให้แน่น และนำไปแช่ตู้เย็นช่องธรรมดาเป็นเวลา 2-6 สัปดาห์ จากนั้นนำเมล็ดมาเพาะได้ หลังจากนั้น รดน้ำให้ชุ่ม แล้วคลุมด้วยพลาสติกใสเพื่อรักษาความชื้นประมาณ 1-2 สัปดาห์จนเมล็ดงอก จากนั้น จึงย้ายกล้าไปปลูกในแปลงจริง เมื่อกล้าแข็งแรงแล้ว ให้รดน้ำสัปดาห์ละครั้ง และใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักทุกๆ 1-2 เดือน